* ROZMAITOŚĆ I JEDNOŚĆ NAUK 249

    wielość nauk i jedność nauki

    1) Porządkowanie nauk
    a) dwie tendencje: specjalizacja i unifikacja (integracja) nauk
    b) kryteria samodzielności (autonomii) pewnej dyscypliny 253
    1) kryteria zewnętrzne
    2) kryteria wewnętrzne
    c) zasady porządkowania nauk 254
    wewnętrzne (epistemologiczno-metodologiczne)
    zewnętrzne (organizacyjno-instytucjonalne)

    2) Historyczne sposoby porządkowania nauk (podziały nauk) 257
    a) Arystoteles 257
    ze względu na cel i stopień abstrakcji
    b) scholastyka 259
    teologiczna - świecka
    trivium: gramatyka, retoryka, dialektyka
    quadrivium: arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
    c) F. Bacon 262
    objawiona - naturalna
    d) Kartezjusz 262
    nauka jako drzewo

    e) A. Comte 264
    hierarchia wg wzrastającej złożoności przedmiotów,
    a malejącej ich abstrakcyjności: właściwe - pochodne

    3) Współczesne uporządkowania nauk 268
    Typologia S. Kamińskiego 274

    4) Integracja wiedzy i współpraca naukowo-badawcza 275
    a) Jednorodność a jednolitość nauki
    jednorodność, gdy te same kryteria naukowości
    jednolitość, gdy tworzą spójny układ wiedzy 275

    b) Czynniki unifikujące naukę 276
    1) zewnętrzne: jeden badany świat
    jednaka natura władz poznawczych
    wspólne warunki badania

    2) wewnętrzne
    formalne: metoda
    język
    pozaformalne

    c) Dyscypliny integrujące (kompleksowe)
    metafizyka
    cybernetyka
    teoria informacji
    filozofia nauki
    naukoznawstwo

    d) Badania interdyscyplinarne (NIE: nauki interdyscyplinarne.) 249
    typy badań:
    monodyscyplinarne
    interdyscyplinarne
    multidyscyplinarne

    e) Dyscypliny graniczne 281
    np. chemia fizyczna